سئو بوی: معادل فارسی ندارد و عمرش به ۲۰ سال هم نرسیده است اما در طول این مدت کوتاه توانسته جایگاه خودرا پس از گوگل و پیش از فیسبوک در جهان و رسانه های تصویری دنیا تثبیت کند.
به گزارش سئو بوی به نقل از ایسنا، «فرهیختگان» در ادامه نوشت: صحبت از پلت فرم اشتراک گذاری ویدئو یعنی «یوتیوب» است. احیانا و با وجود فیلتر هم ممکنست سروکارتان با این پلت فرم افتاده باشد و فیلمی در آن دیده باشید. حتی برخی از شما ممکنست آنجا فیلمی را به معرض نمایش گذاشته باشید. پلتفرمی که نخستین بار توسط پول سازترین مثلث جوان دنیا ساخته شد؛ مثلثی که هم از مثلث «مسی، نیمار، سوارز» درآمدزاتر بودند و هم از مثلث «بیل، رونالدو، بنزما» موفق تر. صحبت از مثلث «چاد هورلی، استیو چن و جاوید کریم» است؛ سه کارمند سابق شرکت «پی پال» که توانستند این سرویس را در فوریه ۲۰۰۵ راه اندازی کنند. این مثلث بعد از موفقیت وبگاه «فلیکر» در بارگذاری عکس، تصمیم گرفتند وبگاهی برای بارگذاری ویدئو ایجاد کنند و بهمین منظور، در آپارتمان چن در سانفرانسیسکو میهمانی شام برگزار کردند و آنجا جرقه اصلی تاسیس یوتیوب خورد. نخستین ویدئوی بارگذاری شده در یوتیوب متعلق به آقاکریم است. این ویدئو که «من در باغ وحش» نام دارد جاوید کریم را در باغ وحش سن دیه گو نشان میدهد و در آوریل ۲۰۰۵ به وبگاه یوتیوب ارسال شد و هنوز هم می توانید آنرا تماشا کنید.
یوتیوب به سرعت رشد کرد و در ماه جولای سال ۲۰۰۶، اعلام گردید که در هر روز در یوتیوب بیش از ۶۵٬۰۰۰ ویدئو بارگذاری می شود و ۱۰۰ میلیون بار مورد بازدید قرار می گیرد. در ماه مه سال ۲۰۱۰، ۱۴ میلیارد فیلم در یوتیوب بارگذاری شدند و در هر دقیقه، حدود ۶۰ ساعت ویدئو در یوتیوب بارگذاری می شود. فقط یک سال بعد از تاسیس یوتیوب، گوگل در نوامبر ۲۰۰۶ این سایت را با قیمت ۱.۶۵ میلیارد دلار خریداری کرد و حالا یوتیوب بعنوان یکی از شرکت های تابعه گوگل فعالیت می کند. بد نیست بدانید انتخاب نام یوتیوب مشکلات زیادی را برای سایتی که از لحاظ اسمی شبیه یوتیوب بوده هم به وجود آورده است. مالک سایت «یوتویب» بعد از آن که سایتش توسط کسانی که دنبال یوتیوب بودند به شدت ترافیکش بالا رفته بود، شکایت نامه ای را تنظیم کرد و بعد از مدت کوتاهی آدرس سایت خودش را به utubeonline.com تغییر داد.
یوتیوب اصلا چه می کند؟
این پلت فرم به کاربرانش اجازه می دهد تا ویدئوها را آپلود کنند، ببینند و امتیاز بدهند و به اشتراک گذارند. حتی کاربران یوتیوب می توانند فهرست های پخش درست کنند و گزارش از تخلف ها بدهند و سایر کاربران را هم دنبال کنند. کلیپ های ویدئویی، کلیپ های نمایش تلویزیونی، نماهنگ و فیلم های موسیقی، فیلم های کوتاه و مستند، ضبط صدا، تیزر فیلم، پخش مستقیم و سایر مطالبی مثل وبلاگ نویسی فیلم، فیلم های کوتاه اصلی و فیلم های آموزشی همچون شاخه های فعالیت در یوتیوب هستند؛ قالب هایی که هر کدام طرفداران خودشان را دارند.
کاربرانی که ثبت نام نکردند فقط می توانند فیلم ها را در سایت مشاهده کنند، درحالی که کاربران ثبت نام شده مجازند به تعداد نامحدود فیلم آپلود کنند و نظرات خودرا به فیلم ها اضافه کنند.
یوتیوب این اجازه را به کاربرانش می دهد که ویدئوهایش را در بیرون از خود و روی صفحه های وب، وب نوشت ها و شبکه های اجتماعی منتشر کنند. هر ویدئو در یوتیوب به همراه قطعه ای از اچ تی ام ال است که قابلیت انتشار ویدئو در وبگاه ها را ممکن می سازد. کدهای جاسازی و همین طور رتبه بندی و اظهارنظر، می تواند توسط مالک ویدئو غیرفعال شود. در یوتیوب، حداکثر مقدار مجاز بارگذاری ویدئوها ۱۵ دقیقه است که می توان با دریافت کد راستی آزمایی، ویدئوها را تا سه ساعت هم بارگذاری کرد.
درباره اثرگذاری یوتیوب جالب است بدانید که در سال ۲۰۰۷، کودکی به نام چارلی در یک ویدئوی کوتاه ۵۶ ثانیه ای انگشت برادر خودرا گاز می گیرد و بعد می خندد. فیلم این ۵۶ ثانیه نزدیک به ۵۰۰ میلیون بار بازدید داشته و در سال ۲۰۱۲ خانواده چارلی بعد از طرح شکایت، از پخش این ویدئو مبلغ ۱۵۰ هزار دلار کسب کردند.
دفتر مرکزی یوتیوب در بالای یک پیتزافروشی و رستوران ژاپنی در سان ماتئوی ایالت کالیفرنیا قرار داشت و نخستین ویدئویش که بیش از یک میلیون بازدید داشت، متعلق به تبلیغ نایک با رونالدینیوی برزیلی در نوامبر ۲۰۰۵ بود.
وضعیت فعلی یوتیوب
یوتیوب در آستانه شانزده سالگی است و این حجم از تاثیرگذاری برای یک پدیده در این سن و سال اعجاب انگیز است. یوتیوب هم اکنون بیش از دو میلیارد کاربر فعال ماهانه دارد و بیش از ۷۰ درصد زمان های مشاهده ویدئو در یوتیوب، با بهره گیری از تلفن همراه صورت می گیرد. بیش از ۱۰۰ کشور، ورژن یوتیوب مربوط به خودرا دارند و یوتیوب دومین موتور جست وجوی بزرگ در دنیاست. روزانه ۵۱ درصد از کاربران یوتیوب از وب سایت بازدید می کنند و هر دقیقه ۵۰۰ ساعت محتوا در یوتیوب آپلود می شود که عدد بزرگ و عجیبی است و عجیب تر اینکه روزانه یک میلیارد ساعت ویدئو در یوتیوب تماشا می شود.
بینندگان یوتیوب، آرامش و سرگرمی را مهم ترین دلیلهای تماشای ویدئوهای یوتیوب عنوان کرده اند و ۷۵ درصد بزرگسالان، در حال استراحت در خانه با بهره گیری از تلفن همراه ویدئوهای یوتیوب را تماشا می کنند. بینندگان ویدئوهای موبایلی یوتیوب بیش از هر شبکه تلویزیونی دیگری افراد ۱۸ تا ۱۹ ساله اند. ۸۱ درصد از کاربران اینترنت آمریکا که بین سنین ۱۸ تا ۲۵ سال هستند، از یوتیوب استفاده می نمایند. در بین کسب وکارها، یوتیوب دومین پلت فرم محبوب برای قرار دادن ویدئوها و سومین پلت فرم محبوب برای بازاریابی محتوایی اینفلوئنسرهاست. بر طبق تحقیقات صورت گرفته در آمریکا و اروپا، یک تبلیغ در یوتیوب در تلفن همراه، ۸۴ درصد بیشتر از یک تبلیغ تلویزیونی احتمال دارد که توجه مشتری را جلب نماید. بین کانال های دیجیتال، یوتیوب بیشترین تاثیر را در خرید دارد.
یوتیوب حتی در کرونا هم حاشیه کم نداشته است. گاردین مدتی پیش گزارشی منتشر نمود که بر طبق آن و بر اساس گزارش یک شرکت تحقیقاتی غیرانتفاعی به نام TTP، یوتیوب در بحبوحه شیوع ویروس کرونا همچنان اجازه انتشار آگهی هایی در ویدئوها را می دهد که داروهای جعلی مانند گیاهان و معجون های مختلف را برای درمان ویروس کووید-۱۹ تبلیغ می کنند. طبق این گزارش حداقل هفت ویدئو با چنین محتوایی در یوتیوب مشاهده شده که اسپانسرهای مختلفی همچون برنامه تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری دونالد ترامپ، فیسبوک، شرکت بیمه لیبرتی، استارتاپ جریان Quibi و وب سایت Masterclass.com دارند. مثلا عنوان یکی از این آگهی ها «درمان ویروس کرونا با داروهای خانگی» است. بعضی از این ویدئوها حاوی سفارش های بهداشتی غیرایمن بودند. به نوشته این نشریه، بعد از تماس با یوتیوب، چهار مورد از ویدئوهای ناقض قوانین حذف شدند. سه ویدئوی دیگر همچنان در یوتیوب وجود دارند برای اینکه بگفته سخنگوی یوتیوب بطور مستقیم اطلاعات جعلی را تبلیغ نمی کنند بلکه حاوی نکاتی درباره سلامتی اند. یوتیوب ادعا می کند هزاران ویدئو حاوی اطلاعات جعلی و محتوای خطرناک درباره ویروس کووید-۱۹ را حذف کرده است. این در حالیست که گوگل، فیسبوک و پلت فرم های دیجیتال دیگر به شدت تلاش دارند اخبار جعلی درباره ویروس کرونا را کنترل و منابع با کیفیت را درباب اطلاع رسانی کووید-۱۹ اولویت بندی کنند. اما بگفته TTP بنظر می رسد یوتیوب از این روند پیروی نمی کند.
یوتیوب چقدر و چرا پول می دهد؟
یوتیوب فقط مخصوص جوانان نیست. حتی اگر مخاطبان مورد نظر شما گروه های سنی بزرگ تر باشند باز هم می توانید از یوتیوب پول کسب کنید؛ چه این کار را بوسیله تبلیغات پولی انجام دهید و چه بوسیله بازاریابی محتوایی. علاوه بر این اگر والدین، فارغ التحصیلان دانشگاه، افراد دارای حقوق بالا یا تلفیقی از این افراد را هدف قرار می دهید، یوتیوب باز هم یک کانال با ارزش برای شما و کسب وکارتان است. بار دیگر بیان می نماییم که یوتیوب برای همه گروه های سنی ارزش دارد و نه فقط نوجوانان و جوانان.
اما یوتیوب به ازای هر بازدید چقدر پول می دهد؟ یکی از سوالاتی که ممکنست در ذهن شما به وجود بیاید همین است. ممکنست افرادی را در یوتیوب دیده باشید که از امکانات حرفه ای و زندگی مرفه خود فیلم می گذارند و این سوال برایتان پیش بیاید که این افراد چه مقدار درآمد دارند؟ بطور دقیق نمی توان گفت دقیقا یوتیوب چند دلار پول می دهد؛ یوتیوب به ازای هر ۱۰۰۰ بازدید حدودا بین یک تا دو دلار به شما پول می دهد. اما به این مساله دقت کنید که یوتیوب در ازای دیدن تبلیغ های ویدئو به شما پول می دهد. گاهی اوقات بیننده هنگام نمایش تبلیغ چند ثانیه فیلم را رد می کند تا تبلیغ نمایش داده نشود یا از ابزارهای مسدودکردن تبلیغ یا از نسخه premium یوتیوب استفاده می نماید، در این صورت یوتیوب برای این بازدیدها به شما پولی پرداخت نخواهد کرد.
شاید با خود می گویید این مبلغ ناچیز و کم است اما اجازه دهید با جزئیات بیشتری توضیح دهیم؛ حتما دیده اید که بیشتر فیلم ها حداقل دو تبلیغ دارند. شما می توانید چندین تبلیغ را در فیلم خود قرار دهید. ۱۰۰۰ بازدید که بالاتر گفته شد، فقط برای یک تبلیغ است اما اگر بطور مثال چهار تبلیغ در ویدئوی خود قرار دهید، یوتیوب در ازای هر ۱۰۰۰ بازدید حدودا بین چهار تا هشت دلار به شما پول می دهد. اگر هر فیلم شما حدودا ۱۰۰ هزار بازدید داشته باشد و چهار تبلیغ در آن قرار دهید، در ازای هر فیلم حدودا ۴۰۰ دلار درآمد خواهید داشت. دقت کنید در ازای هر یک فیلم! نکته ای که وجود دارد این است که یوتیوب بابت فیلم های علمی بیشتر پول می دهد. در صورتیکه بتوانید فیلم های آموزشی جذاب و پرمخاطب تولید کنید، درآمد شما از سایرین بیشتر است.
یوتیوب و ایران
یوتیوب از سال ۲۰۰۵ به شکل دوره ای در ایران فیلتر می شد اما بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ و فضای متشنج آن سال ها، این سرویس به کل فیلتر شد. ابتدا تصور می شد یوتیوب به سبب پخش فیلم غیراخلاقی یکی از بازیگران زن سریالی مشهور فیلتر شده است که بعدها این فرضیه باطل شد. بااینکه تصور می شد این مجموعه بعد از رفع ناآرامی ها رفع فیلتر شود و باردیگر در دسترس کاربران قرار گیرد اما این اتفاق تا حالا رخ نداده است. البته فیلتر وب سایت هایی نظیر یوتیوب که بواسطه محتوای متنوع و کاربردی، مورد رجوع مکرر عمده کاربران است، بی گمان تاثیر شایان توجهی در گسترش استفاده از ابزارهایی نظیر فیلترشکن داشته اما سخنی از رفع فیلتر یوتیوب به میان نمی آید.
در سالهای اخیر بارها صحبت از رفع فیلتر یوتیوب شد اما بعد از شروع به کار «آپارات» در ایران، رسما رفع فیلتر یوتیوب در یک توافق نانوشته به بایگانی سپرده شد و تابحال که خبری از آن نیست. نکته جالب ماجرا اینکه ارتباط هنرمندان با یوتیوب و کسب درآمد از آن، قطع نشده است.
پربازدیدترین ویدئوهای یوتیوب
موزیک ویدئوهای پربازدید یوتیوب با میلیارد سر و کار دارند. ۱۰ موزیک ویدئوی برتر یوتیوب در دهه گذشته بیش از ۳۵ میلیارد بازدیدکننده داشته است. البته رکورد این بازدیدها در دست کره ای هاست. «گنگنم استایل» بیش از یک میلیارد بار در یوتیوب دیده شد. گنگنم استایل نخستین ویدئویی است که در یوتیوب بیش از یک میلیارد بار دیده شده است. این موزیک ویدئوی کره ای، سبب معروفیت جهانی خواننده آن یعنی «سای» شد. رکورددار قبلی، جاستین بیبر، خواننده بریتانیایی بود که پیش از گنگنم استایل بیشترین بیننده را داشت.
کمپانی گوگل که مالک یوتیوب است، می گوید که موزیک ویدئوی گنگنم استایل بطور متوسط هفت تا ۱۰ میلیون بار در روز توسط کاربران اینترنت دیده شده است. نام این موزیک ویدئو از محله ای در حاشیه شهر سئول، پایتخت کره جنوبی برگرفته شده است و در آن چهره اصلی با افراد مختلف در مکان های گوناگون و در وضعیت های متنوع می رقصد. گنگنم استایل مدتی پیش جایزه معتبر ام تی وی اروپا را به خود اختصاص داد و موزیک ویدئوی سال شد و در ۲۸ کشور جهان هم به رتبه نخست جدول موزیک ویدئوها راه پیدا کرد. گنگنم استایل با بیش از پنج میلیون لایک بعنوان محبوب ترین ویدئوی وب سایت یوتیوب در کتاب رکوردهای گینس ثبت شده است.
اما کسانی هم بودند که رکورد کره ای ها را شکستند. لوییس فونسی و ددییانکی با ترانه «Despacito» خود رکوردهای بسیاری را شکستند و بدین سان جای تعجب ندارد که موزیک ویدئوی آن در یوتیوب نیز عملکرد مشابهی داشت. در واقع این موزیک ویدئو نه فقط پربازدیدترین موزیک ویدئو در یک دهه اخیر در یوتیوب است بلکه پربازدیدترین موزیک ویدئو در تاریخ این پلت فرم اجتماعی نیز به شمار می آید. ویدئوی «Despacito» تا حالا بیش از ۵۸/۶ میلیارد بازدید در یوتیوب داشته و این مربوط به موزیک ویدئویی است که آهنگ اورجینال و رسمی در آن است، نه ریمیکس جاستین بیبر از آن.
رتبه بعدی به «اد شیران» متعلق می باشد و موزیک ویدئو «Shape of You» که در ۲۰۱۷ توسط این خواننده منتشر گردید و تا حالا بیش از ۵۴/۴ میلیارد بازدید در یوتیوب داشته که آنرا به دومین موزیک ویدئوی برتر یک دهه اخیر تبدیل می کند.
صداهای محبوب خارجی ها، از یگانه تا چاوشی
نگاهی به کارهای اخیر هنرمندان نشان میدهد در سالهای اخیر فقط دنبال کننده و تماشاگر یوتیوب نبودیم و توانسته ایم مخاطب هم جذب نماییم. محسن یگانه با قطعه «بهت قول میدم» رکورددار هنرمندان ایرانی در یوتیوب است. این نماهنگ طبق آنچه گفته می شود، به شیوه قانونی در اختیار یوتیوب قرار گرفته و سبب شده درآمد بالایی نصیب یگانه شود. بیش از ۸۰ میلیون بازدیدکننده از سال ۲۰۱۶ تا حالا این نماهنگ را دیده اند. بر طبق آنچه از سیستم درآمدزایی یوتیوب آموخته اید، خودتان حساب کنید که چه درآمدی نصیب محسن یگانه یا تهیه کننده او شده است. نکته جالب درباره این نماهنگ اما نظرات مخاطبان کشورهای دیگر است که بیشترشان کمترین آشنایی را با زبان فارسی دارند. ترکیه، کویت، مراکش، آمریکا، افغانستان، تاجیکستان، عراق، بلغارستان و مالدیو چند کشوری هستند که با نگاهی سرسری به کامنت های زیر این ویدئو به چشم می خورند. نکته مهم این است که صدای موسیقی خواننده ای ایرانی در این پلت فرم در سراسر جهان شنیده شده است. این آهنگ و یگانه آنقدر مشهور شدند که برخی خوانندگان کشورهای دیگر هم تمایل به اجرای آهنگ های مشترک با او داشتند.
بعد از یگانه، گروه موسیقی «ایوان بند» با ترانه «عالیجناب عشق» رقم بازدید ۲۲ میلیون بار را به نام خود ثبت کرده است. این دفعه هم ردپای کامنت های حمایتی دیده می شود.
کلیپ و آهنگی که محسن چاوشی برای فیلم سینمایی «شبی که ماه کامل شد» خوانده، در یوتیوب بیش از یک میلیون ونیم بازدیدکننده دارد. آهنگ «سنگ صبور» او هم که مربوط به فیلم «سنتوری» است نزدیک به هفت میلیون بازدید دارد. آهنگ او برای سریال «شهرزاد» هم در بین پربازدیدهای یوتیوب قرار گرفته.
آهنگ «چه کردی» سریال شهرزاد با صدای امین بانی با بازدید ۱۰ میلیونی از نماهنگ های پربازدید یوتیوب است.
فرزاد فرزین با آهنگی که برای سریال «عاشقانه» خوانده هم نزدیک به سه میلیون بار دیده شده است.
اگر زمینه های قانونی و سازوکاری درست شکل بگیرد، یوتیوب می تواند بستری مناسب و موثر در معرفی موسیقی و هنر ایران باشد. موسیقی ایران هرچند در سالهای اخیر در راه سراشیبی است، اما در چهاردهه اخیر آنقدر آثار فاخر و جذاب تولید شده که بتواند خوراک چندماه یوتیوب را تامین کند. مردم جهان دنبال اثر استاندارد و نزدیک به روح حقیقت هستند و یوتیوب می تواند مانند دیگر پلت فرم ها این شرایط را مهیا کند و خودش وسیله ای برای انتقال فرهنگ باشد.
خرس تکرار نمی شود؟
«خرس» ساخته خسرو معصومی فیلمی بود که مدتی پیش به صورت غیرقانونی در یوتیوب منتشر گردید. انتشار این فیلم صدای کارگردان و تهیه کننده آنرا درآورد و تهیه کننده های دیگر هم به این مساله اعتراض کردند و خواهان پیگیری و شناسایی عامل آن شدند. ظاهرا قراردادی بین یوتیوب و کسی که این فیلم را در اختیار آنها قرار داده، بسته شده است. البته رستاخیز هم چنین مشکلی را داشت که قرار بود حل شود و اختلافات مالکان موجب بروز چنین اتفاقی شده بود.
مرتضی شایسته از تهیه کنندگان سینما با اشاره به مساله کپی رایت در ایران اظهار داشت: «ابتدا باید این مساله حل شود تا از انتشار دزدی و غیرقانونی بخش بزرگی از فیلم ها جلوگیری نماییم. کار کردن با یوتیوب بد نیست، به شرطی که قانونی و از مسیر صحیح باشد.»
شایسته با اشاره به ماجرای فیلم خرس افزود: «تهیه کنندگان سینما راهکاری اندیشیده اند که ماجرای فیلم خرس تکرار نشود و جلوی یوتیوب هم گرفته شود. نخستین قدم این است که جلوی انتشار غیرقانونی فیلم ها در یوتیوب گرفته شود و سپس راهکار قانونی اش طی شود. بعضی آدم ها سر خود فیلم ها را در یوتیوب به اسم خودشان ثبت کرده اند و الان در تلاشیم این مالکیت ها از دست آنها بیرون رود.»
او تعداد فیلم هایی را که غیرقانونی به یوتیوب داده شده اند، در حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ عنوان خواند و اظهار داشت: «بعضی فیلم ها که به صورت قانونی به یوتیوب داده شده اند ماهیانه بین ۱۶ تا ۱۷ هزار دلار درآمد داشته اند و خودم هم مقرر است فیلم هایم را به شکل قانونی دراختیار یوتیوب قرار بدهم.»
نه دلدادگی، نه قهر
هرچند یوتیوب همچنان در ایران فیلتر است اما کاربران میلیونی ایرانی یوتیوب به دنبال راه های کسب درآمد بیشتر یا شهرت بیشتر در این پلت فرم هستند. البته این پلت فرم ایرادات و ضعف هایی هم دارد که غیرقابل کتمان است اما واقعیت این است که نمی توان منکر تاثیرگذاری اش شد. سایت آپارات با الگوبرداری از یوتیوب و با هدف بومی سازی ویدئوها و محیط، چند سال پیش شروع به کار کرد و تاحدودی هم موفق بوده است اما دامنه نفوذ آن به اندازه یوتیوب نبوده و قدم بزرگی برای معرفی هنر ایرانی برنداشته است.
شاید اگر سازوکار مناسبی برای درآمدزایی هنرمندان ما از پلت فرم هایی مانند یوتیوب و آپارات مهیا شود، دیگر شاهد گلایه های آنها و حتی مهاجرتشان به بهانه مشکلات اقتصادی نباشیم و سایت های شرط بندی هم سراغ آنها نیایند.
تکلیف رابطه مان با یوتیوب و پلت فرم های اینچنینی را باید روشن نماییم. سیاست کج دار و مریز این سال ها نیاز به تغییر دارد. این تغییر باید باتوجه به منافع و مصالح ملی خودمان باشد و با رعایت موازین قانونی. درآمد کالای ایرانی باید به صاحبان ایرانی اش برسد و هنر فاخر ایرانی هم باید جای خودش را در جهان باز کند و طرفدارانش را بیابد. پلت فرم های مطرح را باید به چشم فرصتی برای عرضه شدن در جهان دید و البته این همزیستی می تواند عوارضی هم داشته باشد که باید از آنها مراقبت کرد تا لطمه زننده نباشند.
به گزارش سئو بوی به نقل از ایسنا، «فرهیختگان» در ادامه نوشت: صحبت از پلت فرم اشتراک گذاری ویدئو یعنی «یوتیوب» است. احیانا و با وجود فیلتر هم ممکنست سروکارتان با این پلت فرم افتاده باشد و فیلمی در آن دیده باشید. حتی برخی از شما ممکنست آنجا فیلمی را به معرض نمایش گذاشته باشید. پلتفرمی که نخستین بار توسط پول سازترین مثلث جوان دنیا ساخته شد؛ مثلثی که هم از مثلث «مسی، نیمار، سوارز» درآمدزاتر بودند و هم از مثلث «بیل، رونالدو، بنزما» موفق تر. صحبت از مثلث «چاد هورلی، استیو چن و جاوید کریم» است؛ سه کارمند سابق شرکت «پی پال» که توانستند این سرویس را در فوریه ۲۰۰۵ راه اندازی کنند. این مثلث بعد از موفقیت وبگاه «فلیکر» در بارگذاری عکس، تصمیم گرفتند وبگاهی برای بارگذاری ویدئو ایجاد کنند و بهمین منظور، در آپارتمان چن در سانفرانسیسکو میهمانی شام برگزار کردند و آنجا جرقه اصلی تاسیس یوتیوب خورد. نخستین ویدئوی بارگذاری شده در یوتیوب متعلق به آقاکریم است. این ویدئو که «من در باغ وحش» نام دارد جاوید کریم را در باغ وحش سن دیه گو نشان میدهد و در آوریل ۲۰۰۵ به وبگاه یوتیوب ارسال شد و هنوز هم می توانید آنرا تماشا کنید.
یوتیوب به سرعت رشد کرد و در ماه جولای سال ۲۰۰۶، اعلام گردید که در هر روز در یوتیوب بیش از ۶۵٬۰۰۰ ویدئو بارگذاری می شود و ۱۰۰ میلیون بار مورد بازدید قرار می گیرد. در ماه مه سال ۲۰۱۰، ۱۴ میلیارد فیلم در یوتیوب بارگذاری شدند و در هر دقیقه، حدود ۶۰ ساعت ویدئو در یوتیوب بارگذاری می شود. فقط یک سال بعد از تاسیس یوتیوب، گوگل در نوامبر ۲۰۰۶ این سایت را با قیمت ۱.۶۵ میلیارد دلار خریداری کرد و حالا یوتیوب بعنوان یکی از شرکت های تابعه گوگل فعالیت می کند. بد نیست بدانید انتخاب نام یوتیوب مشکلات زیادی را برای سایتی که از لحاظ اسمی شبیه یوتیوب بوده هم به وجود آورده است. مالک سایت «یوتویب» بعد از آن که سایتش توسط کسانی که دنبال یوتیوب بودند به شدت ترافیکش بالا رفته بود، شکایت نامه ای را تنظیم کرد و بعد از مدت کوتاهی آدرس سایت خودش را به utubeonline.com تغییر داد.
یوتیوب اصلا چه می کند؟
این پلت فرم به کاربرانش اجازه می دهد تا ویدئوها را آپلود کنند، ببینند و امتیاز بدهند و به اشتراک گذارند. حتی کاربران یوتیوب می توانند فهرست های پخش درست کنند و گزارش از تخلف ها بدهند و سایر کاربران را هم دنبال کنند. کلیپ های ویدئویی، کلیپ های نمایش تلویزیونی، نماهنگ و فیلم های موسیقی، فیلم های کوتاه و مستند، ضبط صدا، تیزر فیلم، پخش مستقیم و سایر مطالبی مثل وبلاگ نویسی فیلم، فیلم های کوتاه اصلی و فیلم های آموزشی همچون شاخه های فعالیت در یوتیوب هستند؛ قالب هایی که هر کدام طرفداران خودشان را دارند.
کاربرانی که ثبت نام نکردند فقط می توانند فیلم ها را در سایت مشاهده کنند، درحالی که کاربران ثبت نام شده مجازند به تعداد نامحدود فیلم آپلود کنند و نظرات خودرا به فیلم ها اضافه کنند.
یوتیوب این اجازه را به کاربرانش می دهد که ویدئوهایش را در بیرون از خود و روی صفحه های وب، وب نوشت ها و شبکه های اجتماعی منتشر کنند. هر ویدئو در یوتیوب به همراه قطعه ای از اچ تی ام ال است که قابلیت انتشار ویدئو در وبگاه ها را ممکن می سازد. کدهای جاسازی و همین طور رتبه بندی و اظهارنظر، می تواند توسط مالک ویدئو غیرفعال شود. در یوتیوب، حداکثر مقدار مجاز بارگذاری ویدئوها ۱۵ دقیقه است که می توان با دریافت کد راستی آزمایی، ویدئوها را تا سه ساعت هم بارگذاری کرد.
درباره اثرگذاری یوتیوب جالب است بدانید که در سال ۲۰۰۷، کودکی به نام چارلی در یک ویدئوی کوتاه ۵۶ ثانیه ای انگشت برادر خودرا گاز می گیرد و بعد می خندد. فیلم این ۵۶ ثانیه نزدیک به ۵۰۰ میلیون بار بازدید داشته و در سال ۲۰۱۲ خانواده چارلی بعد از طرح شکایت، از پخش این ویدئو مبلغ ۱۵۰ هزار دلار کسب کردند.
دفتر مرکزی یوتیوب در بالای یک پیتزافروشی و رستوران ژاپنی در سان ماتئوی ایالت کالیفرنیا قرار داشت و نخستین ویدئویش که بیش از یک میلیون بازدید داشت، متعلق به تبلیغ نایک با رونالدینیوی برزیلی در نوامبر ۲۰۰۵ بود.
وضعیت فعلی یوتیوب
یوتیوب در آستانه شانزده سالگی است و این حجم از تاثیرگذاری برای یک پدیده در این سن و سال اعجاب انگیز است. یوتیوب هم اکنون بیش از دو میلیارد کاربر فعال ماهانه دارد و بیش از ۷۰ درصد زمان های مشاهده ویدئو در یوتیوب، با بهره گیری از تلفن همراه صورت می گیرد. بیش از ۱۰۰ کشور، ورژن یوتیوب مربوط به خودرا دارند و یوتیوب دومین موتور جست وجوی بزرگ در دنیاست. روزانه ۵۱ درصد از کاربران یوتیوب از وب سایت بازدید می کنند و هر دقیقه ۵۰۰ ساعت محتوا در یوتیوب آپلود می شود که عدد بزرگ و عجیبی است و عجیب تر اینکه روزانه یک میلیارد ساعت ویدئو در یوتیوب تماشا می شود.
بینندگان یوتیوب، آرامش و سرگرمی را مهم ترین دلیلهای تماشای ویدئوهای یوتیوب عنوان کرده اند و ۷۵ درصد بزرگسالان، در حال استراحت در خانه با بهره گیری از تلفن همراه ویدئوهای یوتیوب را تماشا می کنند. بینندگان ویدئوهای موبایلی یوتیوب بیش از هر شبکه تلویزیونی دیگری افراد ۱۸ تا ۱۹ ساله اند. ۸۱ درصد از کاربران اینترنت آمریکا که بین سنین ۱۸ تا ۲۵ سال هستند، از یوتیوب استفاده می نمایند. در بین کسب وکارها، یوتیوب دومین پلت فرم محبوب برای قرار دادن ویدئوها و سومین پلت فرم محبوب برای بازاریابی محتوایی اینفلوئنسرهاست. بر طبق تحقیقات صورت گرفته در آمریکا و اروپا، یک تبلیغ در یوتیوب در تلفن همراه، ۸۴ درصد بیشتر از یک تبلیغ تلویزیونی احتمال دارد که توجه مشتری را جلب نماید. بین کانال های دیجیتال، یوتیوب بیشترین تاثیر را در خرید دارد.
یوتیوب حتی در کرونا هم حاشیه کم نداشته است. گاردین مدتی پیش گزارشی منتشر نمود که بر طبق آن و بر اساس گزارش یک شرکت تحقیقاتی غیرانتفاعی به نام TTP، یوتیوب در بحبوحه شیوع ویروس کرونا همچنان اجازه انتشار آگهی هایی در ویدئوها را می دهد که داروهای جعلی مانند گیاهان و معجون های مختلف را برای درمان ویروس کووید-۱۹ تبلیغ می کنند. طبق این گزارش حداقل هفت ویدئو با چنین محتوایی در یوتیوب مشاهده شده که اسپانسرهای مختلفی همچون برنامه تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری دونالد ترامپ، فیسبوک، شرکت بیمه لیبرتی، استارتاپ جریان Quibi و وب سایت Masterclass.com دارند. مثلا عنوان یکی از این آگهی ها «درمان ویروس کرونا با داروهای خانگی» است. بعضی از این ویدئوها حاوی سفارش های بهداشتی غیرایمن بودند. به نوشته این نشریه، بعد از تماس با یوتیوب، چهار مورد از ویدئوهای ناقض قوانین حذف شدند. سه ویدئوی دیگر همچنان در یوتیوب وجود دارند برای اینکه بگفته سخنگوی یوتیوب بطور مستقیم اطلاعات جعلی را تبلیغ نمی کنند بلکه حاوی نکاتی درباره سلامتی اند. یوتیوب ادعا می کند هزاران ویدئو حاوی اطلاعات جعلی و محتوای خطرناک درباره ویروس کووید-۱۹ را حذف کرده است. این در حالیست که گوگل، فیسبوک و پلت فرم های دیجیتال دیگر به شدت تلاش دارند اخبار جعلی درباره ویروس کرونا را کنترل و منابع با کیفیت را درباب اطلاع رسانی کووید-۱۹ اولویت بندی کنند. اما بگفته TTP بنظر می رسد یوتیوب از این روند پیروی نمی کند.
یوتیوب چقدر و چرا پول می دهد؟
یوتیوب فقط مخصوص جوانان نیست. حتی اگر مخاطبان مورد نظر شما گروه های سنی بزرگ تر باشند باز هم می توانید از یوتیوب پول کسب کنید؛ چه این کار را بوسیله تبلیغات پولی انجام دهید و چه بوسیله بازاریابی محتوایی. علاوه بر این اگر والدین، فارغ التحصیلان دانشگاه، افراد دارای حقوق بالا یا تلفیقی از این افراد را هدف قرار می دهید، یوتیوب باز هم یک کانال با ارزش برای شما و کسب وکارتان است. بار دیگر بیان می نماییم که یوتیوب برای همه گروه های سنی ارزش دارد و نه فقط نوجوانان و جوانان.
اما یوتیوب به ازای هر بازدید چقدر پول می دهد؟ یکی از سوالاتی که ممکنست در ذهن شما به وجود بیاید همین است. ممکنست افرادی را در یوتیوب دیده باشید که از امکانات حرفه ای و زندگی مرفه خود فیلم می گذارند و این سوال برایتان پیش بیاید که این افراد چه مقدار درآمد دارند؟ بطور دقیق نمی توان گفت دقیقا یوتیوب چند دلار پول می دهد؛ یوتیوب به ازای هر ۱۰۰۰ بازدید حدودا بین یک تا دو دلار به شما پول می دهد. اما به این مساله دقت کنید که یوتیوب در ازای دیدن تبلیغ های ویدئو به شما پول می دهد. گاهی اوقات بیننده هنگام نمایش تبلیغ چند ثانیه فیلم را رد می کند تا تبلیغ نمایش داده نشود یا از ابزارهای مسدودکردن تبلیغ یا از نسخه premium یوتیوب استفاده می نماید، در این صورت یوتیوب برای این بازدیدها به شما پولی پرداخت نخواهد کرد.
شاید با خود می گویید این مبلغ ناچیز و کم است اما اجازه دهید با جزئیات بیشتری توضیح دهیم؛ حتما دیده اید که بیشتر فیلم ها حداقل دو تبلیغ دارند. شما می توانید چندین تبلیغ را در فیلم خود قرار دهید. ۱۰۰۰ بازدید که بالاتر گفته شد، فقط برای یک تبلیغ است اما اگر بطور مثال چهار تبلیغ در ویدئوی خود قرار دهید، یوتیوب در ازای هر ۱۰۰۰ بازدید حدودا بین چهار تا هشت دلار به شما پول می دهد. اگر هر فیلم شما حدودا ۱۰۰ هزار بازدید داشته باشد و چهار تبلیغ در آن قرار دهید، در ازای هر فیلم حدودا ۴۰۰ دلار درآمد خواهید داشت. دقت کنید در ازای هر یک فیلم! نکته ای که وجود دارد این است که یوتیوب بابت فیلم های علمی بیشتر پول می دهد. در صورتیکه بتوانید فیلم های آموزشی جذاب و پرمخاطب تولید کنید، درآمد شما از سایرین بیشتر است.
یوتیوب و ایران
یوتیوب از سال ۲۰۰۵ به شکل دوره ای در ایران فیلتر می شد اما بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ و فضای متشنج آن سال ها، این سرویس به کل فیلتر شد. ابتدا تصور می شد یوتیوب به سبب پخش فیلم غیراخلاقی یکی از بازیگران زن سریالی مشهور فیلتر شده است که بعدها این فرضیه باطل شد. بااینکه تصور می شد این مجموعه بعد از رفع ناآرامی ها رفع فیلتر شود و باردیگر در دسترس کاربران قرار گیرد اما این اتفاق تا حالا رخ نداده است. البته فیلتر وب سایت هایی نظیر یوتیوب که بواسطه محتوای متنوع و کاربردی، مورد رجوع مکرر عمده کاربران است، بی گمان تاثیر شایان توجهی در گسترش استفاده از ابزارهایی نظیر فیلترشکن داشته اما سخنی از رفع فیلتر یوتیوب به میان نمی آید.
در سالهای اخیر بارها صحبت از رفع فیلتر یوتیوب شد اما بعد از شروع به کار «آپارات» در ایران، رسما رفع فیلتر یوتیوب در یک توافق نانوشته به بایگانی سپرده شد و تابحال که خبری از آن نیست. نکته جالب ماجرا اینکه ارتباط هنرمندان با یوتیوب و کسب درآمد از آن، قطع نشده است.
پربازدیدترین ویدئوهای یوتیوب
موزیک ویدئوهای پربازدید یوتیوب با میلیارد سر و کار دارند. ۱۰ موزیک ویدئوی برتر یوتیوب در دهه گذشته بیش از ۳۵ میلیارد بازدیدکننده داشته است. البته رکورد این بازدیدها در دست کره ای هاست. «گنگنم استایل» بیش از یک میلیارد بار در یوتیوب دیده شد. گنگنم استایل نخستین ویدئویی است که در یوتیوب بیش از یک میلیارد بار دیده شده است. این موزیک ویدئوی کره ای، سبب معروفیت جهانی خواننده آن یعنی «سای» شد. رکورددار قبلی، جاستین بیبر، خواننده بریتانیایی بود که پیش از گنگنم استایل بیشترین بیننده را داشت.
کمپانی گوگل که مالک یوتیوب است، می گوید که موزیک ویدئوی گنگنم استایل بطور متوسط هفت تا ۱۰ میلیون بار در روز توسط کاربران اینترنت دیده شده است. نام این موزیک ویدئو از محله ای در حاشیه شهر سئول، پایتخت کره جنوبی برگرفته شده است و در آن چهره اصلی با افراد مختلف در مکان های گوناگون و در وضعیت های متنوع می رقصد. گنگنم استایل مدتی پیش جایزه معتبر ام تی وی اروپا را به خود اختصاص داد و موزیک ویدئوی سال شد و در ۲۸ کشور جهان هم به رتبه نخست جدول موزیک ویدئوها راه پیدا کرد. گنگنم استایل با بیش از پنج میلیون لایک بعنوان محبوب ترین ویدئوی وب سایت یوتیوب در کتاب رکوردهای گینس ثبت شده است.
اما کسانی هم بودند که رکورد کره ای ها را شکستند. لوییس فونسی و ددییانکی با ترانه «Despacito» خود رکوردهای بسیاری را شکستند و بدین سان جای تعجب ندارد که موزیک ویدئوی آن در یوتیوب نیز عملکرد مشابهی داشت. در واقع این موزیک ویدئو نه فقط پربازدیدترین موزیک ویدئو در یک دهه اخیر در یوتیوب است بلکه پربازدیدترین موزیک ویدئو در تاریخ این پلت فرم اجتماعی نیز به شمار می آید. ویدئوی «Despacito» تا حالا بیش از ۵۸/۶ میلیارد بازدید در یوتیوب داشته و این مربوط به موزیک ویدئویی است که آهنگ اورجینال و رسمی در آن است، نه ریمیکس جاستین بیبر از آن.
رتبه بعدی به «اد شیران» متعلق می باشد و موزیک ویدئو «Shape of You» که در ۲۰۱۷ توسط این خواننده منتشر گردید و تا حالا بیش از ۵۴/۴ میلیارد بازدید در یوتیوب داشته که آنرا به دومین موزیک ویدئوی برتر یک دهه اخیر تبدیل می کند.
صداهای محبوب خارجی ها، از یگانه تا چاوشی
نگاهی به کارهای اخیر هنرمندان نشان میدهد در سالهای اخیر فقط دنبال کننده و تماشاگر یوتیوب نبودیم و توانسته ایم مخاطب هم جذب نماییم. محسن یگانه با قطعه «بهت قول میدم» رکورددار هنرمندان ایرانی در یوتیوب است. این نماهنگ طبق آنچه گفته می شود، به شیوه قانونی در اختیار یوتیوب قرار گرفته و سبب شده درآمد بالایی نصیب یگانه شود. بیش از ۸۰ میلیون بازدیدکننده از سال ۲۰۱۶ تا حالا این نماهنگ را دیده اند. بر طبق آنچه از سیستم درآمدزایی یوتیوب آموخته اید، خودتان حساب کنید که چه درآمدی نصیب محسن یگانه یا تهیه کننده او شده است. نکته جالب درباره این نماهنگ اما نظرات مخاطبان کشورهای دیگر است که بیشترشان کمترین آشنایی را با زبان فارسی دارند. ترکیه، کویت، مراکش، آمریکا، افغانستان، تاجیکستان، عراق، بلغارستان و مالدیو چند کشوری هستند که با نگاهی سرسری به کامنت های زیر این ویدئو به چشم می خورند. نکته مهم این است که صدای موسیقی خواننده ای ایرانی در این پلت فرم در سراسر جهان شنیده شده است. این آهنگ و یگانه آنقدر مشهور شدند که برخی خوانندگان کشورهای دیگر هم تمایل به اجرای آهنگ های مشترک با او داشتند.
بعد از یگانه، گروه موسیقی «ایوان بند» با ترانه «عالیجناب عشق» رقم بازدید ۲۲ میلیون بار را به نام خود ثبت کرده است. این دفعه هم ردپای کامنت های حمایتی دیده می شود.
کلیپ و آهنگی که محسن چاوشی برای فیلم سینمایی «شبی که ماه کامل شد» خوانده، در یوتیوب بیش از یک میلیون ونیم بازدیدکننده دارد. آهنگ «سنگ صبور» او هم که مربوط به فیلم «سنتوری» است نزدیک به هفت میلیون بازدید دارد. آهنگ او برای سریال «شهرزاد» هم در بین پربازدیدهای یوتیوب قرار گرفته.
آهنگ «چه کردی» سریال شهرزاد با صدای امین بانی با بازدید ۱۰ میلیونی از نماهنگ های پربازدید یوتیوب است.
فرزاد فرزین با آهنگی که برای سریال «عاشقانه» خوانده هم نزدیک به سه میلیون بار دیده شده است.
اگر زمینه های قانونی و سازوکاری درست شکل بگیرد، یوتیوب می تواند بستری مناسب و موثر در معرفی موسیقی و هنر ایران باشد. موسیقی ایران هرچند در سالهای اخیر در راه سراشیبی است، اما در چهاردهه اخیر آنقدر آثار فاخر و جذاب تولید شده که بتواند خوراک چندماه یوتیوب را تامین کند. مردم جهان دنبال اثر استاندارد و نزدیک به روح حقیقت هستند و یوتیوب می تواند مانند دیگر پلت فرم ها این شرایط را مهیا کند و خودش وسیله ای برای انتقال فرهنگ باشد.
خرس تکرار نمی شود؟
«خرس» ساخته خسرو معصومی فیلمی بود که مدتی پیش به صورت غیرقانونی در یوتیوب منتشر گردید. انتشار این فیلم صدای کارگردان و تهیه کننده آنرا درآورد و تهیه کننده های دیگر هم به این مساله اعتراض کردند و خواهان پیگیری و شناسایی عامل آن شدند. ظاهرا قراردادی بین یوتیوب و کسی که این فیلم را در اختیار آنها قرار داده، بسته شده است. البته رستاخیز هم چنین مشکلی را داشت که قرار بود حل شود و اختلافات مالکان موجب بروز چنین اتفاقی شده بود.
مرتضی شایسته از تهیه کنندگان سینما با اشاره به مساله کپی رایت در ایران اظهار داشت: «ابتدا باید این مساله حل شود تا از انتشار دزدی و غیرقانونی بخش بزرگی از فیلم ها جلوگیری نماییم. کار کردن با یوتیوب بد نیست، به شرطی که قانونی و از مسیر صحیح باشد.»
شایسته با اشاره به ماجرای فیلم خرس افزود: «تهیه کنندگان سینما راهکاری اندیشیده اند که ماجرای فیلم خرس تکرار نشود و جلوی یوتیوب هم گرفته شود. نخستین قدم این است که جلوی انتشار غیرقانونی فیلم ها در یوتیوب گرفته شود و سپس راهکار قانونی اش طی شود. بعضی آدم ها سر خود فیلم ها را در یوتیوب به اسم خودشان ثبت کرده اند و الان در تلاشیم این مالکیت ها از دست آنها بیرون رود.»
او تعداد فیلم هایی را که غیرقانونی به یوتیوب داده شده اند، در حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ عنوان خواند و اظهار داشت: «بعضی فیلم ها که به صورت قانونی به یوتیوب داده شده اند ماهیانه بین ۱۶ تا ۱۷ هزار دلار درآمد داشته اند و خودم هم مقرر است فیلم هایم را به شکل قانونی دراختیار یوتیوب قرار بدهم.»
نه دلدادگی، نه قهر
هرچند یوتیوب همچنان در ایران فیلتر است اما کاربران میلیونی ایرانی یوتیوب به دنبال راه های کسب درآمد بیشتر یا شهرت بیشتر در این پلت فرم هستند. البته این پلت فرم ایرادات و ضعف هایی هم دارد که غیرقابل کتمان است اما واقعیت این است که نمی توان منکر تاثیرگذاری اش شد. سایت آپارات با الگوبرداری از یوتیوب و با هدف بومی سازی ویدئوها و محیط، چند سال پیش شروع به کار کرد و تاحدودی هم موفق بوده است اما دامنه نفوذ آن به اندازه یوتیوب نبوده و قدم بزرگی برای معرفی هنر ایرانی برنداشته است.
شاید اگر سازوکار مناسبی برای درآمدزایی هنرمندان ما از پلت فرم هایی مانند یوتیوب و آپارات مهیا شود، دیگر شاهد گلایه های آنها و حتی مهاجرتشان به بهانه مشکلات اقتصادی نباشیم و سایت های شرط بندی هم سراغ آنها نیایند.
تکلیف رابطه مان با یوتیوب و پلت فرم های اینچنینی را باید روشن نماییم. سیاست کج دار و مریز این سال ها نیاز به تغییر دارد. این تغییر باید باتوجه به منافع و مصالح ملی خودمان باشد و با رعایت موازین قانونی. درآمد کالای ایرانی باید به صاحبان ایرانی اش برسد و هنر فاخر ایرانی هم باید جای خودش را در جهان باز کند و طرفدارانش را بیابد. پلت فرم های مطرح را باید به چشم فرصتی برای عرضه شدن در جهان دید و البته این همزیستی می تواند عوارضی هم داشته باشد که باید از آنها مراقبت کرد تا لطمه زننده نباشند.